Voorzitter,
Zij zijn groot en ik is klein, dat is niet eerlijk! Velen van ons hebben met deze zin kennisgemaakt door te kijken naar een tekenfilm. Maar niet alleen op die manier herkennen we deze zin van Calimero. Het is ook een gevoel dat in onze provincie nogal eens de overhand neemt. Het gevoel van tekort worden gedaan, niet serieus genomen worden. Het is een gevoel want onze eenheid soms versterkt. Maar ook een gevoel waarmee we onszelf tekortdoen.
De VVD ziet graag dat we zelfbewust, met de borst vooruit en een rechte rug, krachtig aangeven met elkaar wat we willen en net zo krachtig kunnen aangeven wat we niet willen. Dat we helder zijn over de kansen, maar ook eerlijk zijn over de kwetsbaarheden. Dat we optimistisch om ons heen kijken. Verbinding zoeken met onze omliggende provincies. Zeeland is uniek! We laten niet anderen bepalen hoe men Zeeland ziet of moet zien, maar we maken en vertellen zelf ons eigen verhaal.
We moeten zorgen voor Zeeland, samen bouwen aan onze Delta van de toekomst. Allemaal in deze zaal dragen we onze ideeën en visies uit voor onze toekomst. Vandaag bij deze algemene beschouwingen kijkt de VVD terug en vooruit. We verwoorden onze ideeën en visies vanuit onze liberale kernwaarden.
Najaarsnota Voorzitter, de najaarsnota is beleidsarm schrijft het college en dat is toch een woordje wat alert maakt. De VVD ziet nog grote uitdagingen voor ons liggen in 2025 maar daarover later meer. Beleidsarm zien wij in de najaarsnota ook als een positief gegeven. Omdat we zien dat er in deze bestuursperiode al veel besluitvorming heeft plaatsgevonden, grote projecten in uitvoering zijn en er betekenisvolle stappen gezet zijn in de opgaven, zoals:
* De uitvoering van de woondeal
* De besluitvorming over de Robuuste RUD
* De stappen die gezet zijn in projecten als de Deltaweg en Kapellebrug
* De totstandkoming van de leefbaarheidsagenda en het leefbaarheidsfonds
* De investeringen via de ontwikkelagenda cultuur en de kwaliteitsimpuls voor het erfgoed
* De tolvrije Westerscheldetunnel
* Het afwegingskader ZEH-dividend
En aan de besluitvorming die op korte termijn voor ons ligt over de RES 2.0, de Westerschelde Ferry, het uitvoeringsdocument cultuur en de nieuwe strategische onderwijsagenda.
We zijn financieel gezond en dat biedt opnieuw een goede uitgangspositie om verder te investeren in Zeeland. De keuzes uit het verleden rondom GBE Aqua lijden nu tot een de vrijval van de risicoreservering en eenmalige uitkering GBE-aqua waarmee we bijna 7 miljoen kunnen beschrijven. Een mooi resultaat. Onzeker is de financiële positie op lange termijn nog wel.
Financieel gezond blijft voor de VVD een belangrijk doel waarbij belangrijke uitgangspunten zijn dat we de algemene reserve op minimaal 20 miljoen houden en onze belastingen niet laten stijgen anders dan met de inflatie. Een vraag aan het college, zijn er gesprekken met het rijk over een langjarig partnerschap als structurele opvolging van de regio deals?
In de najaarsnota lezen we gelukkig terug dat we stappen maken richting de realisatie van de randweg Oud-Vossemeer. We zijn daar blij mee. Minder blij worden we van de voorgestelde stijging van de faunaschades met 750.00 euro naar bijna 3 miljoen per jaar. Vorig jaar tijdens de algemene beschouwingen dienden wij een motie in waarin we het college verzochten een concreet voorstel aan Provinciale Staten voor te leggen hoe het faunabeheer zodanig ingericht kan worden dat schades beperkt worden op het niveau zoals opgenomen in de evaluatie uit 2022. Op 17 mei heeft Gedeputeerde Staten toegezegd dit najaar een GS-informatiebijeenkomst te organiseren.
De VVD verzoekt het college om deze toezegging in te vullen en tevens om ons op de kortst mogelijke termijn per brief te informeren over de stand van zaken o.a. over het concept faunabeheerplan. Want we weten dat daar in de afgelopen periode hard aan gewerkt is door het college.
In de voorjaarsnota lezen we de ambitie van dit college om te streven naar een groei van het aantal inwoners om ons voorzieningenaanbod in stand te houden. Deze ambitie onderschrijven wij van harte. Voldoende woningen die aansluiten bij de vraag zijn essentieel om deze ambitie waar te kunnen maken. Vorig jaar zorgden we er met een motie voor dat de gebiedsgerichte aanpak en de regeling hergebruik leegstaande panden t/m 2027 financiële middelen hebben. In de najaarsnota lezen we dat de uitvoering van de woondeal op stoom is. Kan het college ons via een informatiebijeenkomst informeren over de stand van zaken in de uitvoering van de woondeal en de Zeeuwse woonagenda?
Het stimuleren van innovatie en verduurzaming van onze economie is voor de VVD een belangrijk doel. Ondernemers hebben te maken met oplopende kosten door hogere lonen, duurdere grondstoffen en de beperkingen van netcongestie. Coronaschulden moeten terugbetaald worden. Innoveren en verduurzamen zijn nodig en daar stemt het de VVD tevreden dat we ruimte maken voor investeringen in de binnenvaart, de verduurzaming van de visserijvloot en continuering en versterking van de kennis en innovatienetwerken. Zijn er nog mogelijkheden om extra stappen te zetten om de netcongestie te verminderen, kan Provinciale Staten daarin nog wat betekenen?
Begroting 2025 Voorzitter, als wij vooruitkijken naar 2025 dan weten we dat het een belangrijk jaar wordt voor Zeeland met impactvolle keuzes.
Als het over bereikbaarheid gaat gaan we ervanuit dat de markt binnen de huidige financiële kaders gaat inschrijven op de ov-concessie en de Regionale mobiliteitsstrategie in de praktijk wordt gebracht via de startprojecten. 2025 is het jaar waarin wij keuzes met elkaar moeten maken over de toekomst van de Zeelandbrug en de Midden-Zeelandroute. Wij zien graag dat op deze route de doorstroming en verkeersveiligheid gaat verbeteren wat dat is volgens ons heel hard nodig. Kan het college aangeven hoe de gesprekken met het Rijk verlopen over de Midden Zeelandroute, de Zeelandbrug en wanneer wij concrete voorstellen in Provinciale Staten mogen verwachten? De bereikbaarheid van Zeeland houdt niet op bij onze provinciegrenzen. Al lang constateren we knelpunten bij knooppunt Markiezaat en de aansluiting van de R4 bij onze zuiderburen. Kunnen we op termijn hier verbeteringen verwachten?
Onze zuiderburen hebben ook plannen om tol te gaan heffen. Wij roepen het college op om hier samen met onze buurprovincies een stevige lobby op te gaan voeren om dit plan van tafel te krijgen zoals ook eerder al eens gelukt is. Kan het college hierop reageren?
Voldoende en toegankelijke acute en structurele zorg is een basisvoorwaarde voor de leefbaarheid en daarmee ook voor het vestigingsklimaat van Zeeland lieten we optekenen in het coalitieakkoord. Primair ligt de verantwoordelijkheid bij de gemeenten en instellingen maar er is een beroep op ons gedaan om te onderzoeken hoe we een aanvullende en ondersteunde rol kunnen vervullen. Voorzitter aan veel Zeeuwse keukentafels is de zorg in Zeeland een punt van zorg. We horen schrijnende verhalen van onze ouderen die nog maar 1 keer in de twee weken kunnen douchen als gevolg van personeelstekorten. We moeten niet op de stoel van anderen gaan zitten, maar de VVD vraagt wel aan het college om actief in gesprek te gaan en te bezien hoe de aanvullende en ondersteunde rol ingevuld kan worden?
Zeeland heeft veel ruimte, maar elke centimeter van die ruimte is al in gebruik. Toch hebben we ambities die meer ruimte vragen dan er nu voor beschikbaar is. Zoals zoet water, woningen, uitbreiding van bedrijventerreinen en de verbetering van onze infrastructuur. In de ruimtelijke puzzel zullen we onderling strijdende belangen moeten afwegen en soms scherpe keuzes moeten maken. Voor de VVD staat in het ruimtelijk vraagstuk voorop dat we meer moeten uitgaan van een gebiedsgerichte benadering samen met onze partners. Te vaak zien we nu problemen ontstaan omdat we niet integraal gekeken hebben. Denk maar aan de overlast op onze wegen die ervaren wordt nadat kernen of bedrijventerreinen zijn uitgebreid.
Een belangrijk moment wordt ook de bespreking van het toeristisch afwegingskader. De ideeën en visies over toerisme en recreatie lopen uiteen ook in deze zaal. De VVD staat voor deze economische belangrijke sector die ook sterk bijdraagt aan het voorzieningenaanbod in onze kernen. We gaan voor een sector die mogelijkheden houdt om kwaliteitsverbeteringen door te voeren en te verduurzamen, in harmonie met de samenleving en omgeving.
Voorzitter, ik ga afronden met drie onderwerpen waar wij zorgen bij hebben. Het gebiedsprogramma, PFAS en de ontwikkeling van het Lange Termijn Perspectief (LTP-N) voor het Schelde estuarium. En om bij die laatste te beginnen daar ligt een rapport op tafel waarin gesteld wordt dat er nog 2400 hectare estuariene natuur nodig is voor een gunstige staat van instandhouding en dat er aan Nederlandse zijde geen consensus is over mogelijke maatregelen. Voorzitter, hoewel de bevoegdheden bij het Rijk en de regering in Vlaanderen liggen geldt hier voor ons echt we laten anderen niet bepalen wat voor ons nodig is. Ontpolderen gaan we niet doen!
Jaren is er gewerkt aan een Zeeuws gebiedsprogramma met alle partners in Zeeland. Met als uitgangspunt de wettelijke doelstellingen, maar vooral onze eigen Zeeuwse manier van werken waarbij alle sectoren een bijdrage leveren. Nu de plannen gemaakt zijn en de uitvoeringsorganisatie gereed, is er zeer beperkt geld beschikbaar voor de uitvoering. Voorzitter welke inspanningen levert het college om financiële middelen van het rijk los te weken om het gebiedsprogramma uitgevoerd te krijgen anders dan alleen de koploper maatregelen?
Tot slot PFAS. Er lijkt maar geen einde te komen aan de stroom berichten waarin we lezen dat er te hoge waarden zijn aangetroffen. Nu hebben we weer te maken met vee. Het wordt tijd dat Zeeland een volwaardige plek krijgt in de onderzoeken van het RIVM. Voorzitter kan het college aangeven wat we nog meer kunnen doen om deze positie te verkrijgen?
Voorzitter, de VVD kan instemmen met de voorliggende najaarsnota en de begroting 2025. We zien uit naar 2025 waar we de kansen hebben, om ons eigen verhaal voor Zeeland te maken, te verbinden en te realiseren.